Mała łazienka z wanną: porady aranżacyjne 2025

Marzenie o relaksującej kąpieli po ciężkim dniu wcale nie musi być zarekrezerwowane tylko dla posiadaczy przestronnych apartamentów. Czy możliwe jest połączenie komfortu wanny z wyzwaniami niewielkiego metrażu? Zdecydowanie tak! Temat mała łazienka z wanną, choć na pierwszy rzut oka wydaje się skomplikowany, oferuje zaskakująco wiele kreatywnych rozwiązań. Odpowiedź w skrócie to: optymalne wykorzystanie przestrzeni. Zanurzmy się w gąszczu możliwości i odkryjmy, jak stworzyć funkcjonalną i stylową przestrzeń kąpielową, nawet tam, gdzie każdy centymetr ma znaczenie.

Zanim zagłębimy się w specyfikę typów wanien i aranżacyjne triki, warto przyjrzeć się szerszemu obrazowi. Analizując dostępne na rynku rozwiązania oraz opinie specjalistów, można zauważyć pewne trendy. Popularność wanien asymetrycznych rośnie, ponieważ pozwalają one zaoszczędzić cenne centymetry w wąskich pomieszczeniach. Dane pokazują również wzrost zainteresowania wannami narożnymi, które idealnie wykorzystują zazwyczaj mało ustawny kąt.

Te obserwacje wyraźnie wskazują, że producenci i projektanci wnętrz dostrzegają potrzeby rynku związane z ograniczonym metrażem. Wanny przestają być monumentalnymi elementami zajmującymi centrum łazienki, a stają się przemyślanymi formami, dopasowanymi do współczesnych, często kompaktowych mieszkań. Ta ewolucja designu otwiera drzwi do stworzenia komfortowej przestrzeni kąpielowej nawet w najmniejszej łazience, burząc mit o niemożności posiadania wanny w ograniczonym metrażu.

Wanna w małej łazience: typy i wymiary

Wybór odpowiedniej wanny to kluczowy element, jeśli naszym celem jest funkcjonalna mała łazienka z wanną. Na rynku dostępnych jest wiele typów wanien, ale nie wszystkie sprawdzą się w niewielkich pomieszczeniach. Klasyczna wanna prostokątna, choć uniwersalna, może okazać się zbyt masywna.

Optymalnym rozwiązaniem dla małej łazienki jest często wanna asymetryczna. Jej nieregularny kształt pozwala na sprytne dopasowanie do układu pomieszczenia, zwalniając miejsce w strategicznych punktach. Można zyskać cenne centymetry przy wejściu do kabiny prysznicowej (jeśli taka też jest planowana) lub przy umywalce.

Kolejnym godnym uwagi typem jest wanna narożna. Choć kojarzy się zazwyczaj z większymi rozmiarami, producenci oferują również modele kompaktowe, zaprojektowane z myślą o małych łazienkach. Idealnie wykorzystują one kąt, który często pozostaje niewykorzystany. Dostępne są wersje symetryczne i asymetryczne, co daje dodatkowe możliwości dopasowania.

Rozmiar ma znaczenie, szczególnie gdy każdy centymetr kwadratowy jest na wagę złota. Wanny do małych łazienek zaczynają się już od długości 120 cm, choć najbardziej komfortowe minimum to zazwyczaj 140 cm. Szerokość waha się od 70 do 80 cm. Kluczowe jest, aby dokładnie zmierzyć dostępną przestrzeń i uwzględnić wszelkie wystające elementy, takie jak rury czy słupy.

Wanny prostokątne o zredukowanych wymiarach, np. 140x70 cm lub 150x70 cm, to również opcja, którą warto rozważyć. Są to modele zaprojektowane specjalnie z myślą o mniejszych łazienkach. Należy jednak pamiętać, że mniejsza wanna może oznaczać nieco mniejszy komfort kąpieli dla wyższych osób.

Materiał, z którego wykonana jest wanna, wpływa nie tylko na estetykę, ale także na wagę i trwałość. W małej łazience z wanną popularne są wanny akrylowe. Są lekkie, łatwe w utrzymaniu czystości i dobrze utrzymują ciepło wody. Wanny stalowe emaliowane są trwalsze, ale cięższe i mniej odporne na zarysowania.

Rozważając typ wanny, warto pomyśleć o wannie z parawanem nawannowym. To praktyczne rozwiązanie łączy funkcję wanny i prysznica, co jest idealne w małej łazience. Parawan może być składany, harmonijkowy lub przesuwny, co pozwala na oszczędność miejsca, gdy wanna nie jest używana do kąpieli.

Na rynku dostępne są również wanny wolnostojące o mniejszych wymiarach. Choć zazwyczaj kojarzone z luksusowymi, dużymi łazienkami, istnieją modele, które mogą wkomponować się w mniejszą przestrzeń, stając się centralnym, efektownym punktem. Decydując się na takie rozwiązanie, należy jednak pamiętać, że wanna wolnostojąca wymaga przestrzeni dookoła dla zachowania efektu wizualnego i funkcjonalności.

Przed podjęciem ostatecznej decyzji, warto "przymierzyć" wannę do łazienki, wizualizując jej umiejscowienie. Można użyć tekturowych szablonów o wymiarach wybranej wanny lub skorzystać z dostępnych programów do projektowania wnętrz. Taka weryfikacja na etapie planowania pozwala uniknąć kosztownych błędów. Pamiętajmy, że małej łazienki z wanną nie należy traktować jako przeszkody, a raczej jako wyzwanie, które można sprytnie i estetycznie rozwiązać.

Istotnym czynnikiem jest również głębokość wanny. Modele płytsze, choć mogą wydawać się mniej komfortowe do kąpieli, pozwalają na łatwiejsze wejście i wyjście, co jest ważne zwłaszcza dla osób starszych lub z ograniczoną mobilnością. Z kolei głębsze wanny zapewniają bardziej komfortowe zanurzenie ciała.

Instalacja wanny w małej łazience wymaga również uwzględnienia miejsca na niezbędne elementy techniczne. Mówimy tu o syfonie, baterii i przyłączach wodnych. W przypadku wanien narożnych lub asymetrycznych, te elementy często są ukryte pod obudową, co jest estetyczne i praktyczne.

Ceny wanien do małych łazienek są zróżnicowane i zależą od materiału, rozmiaru, producenta i dodatkowych funkcji. Prosta wanna akrylowa o podstawowych wymiarach może kosztować kilkaset złotych, natomiast designerskie modele z dodatkami (np. hydromasaż) mogą sięgać kilku tysięcy. Planując budżet, warto uwzględnić również koszty baterii, syfonu, obudowy wanny oraz prac instalacyjnych.

Dobrym przykładem przemyślanego wyboru wanny do małej łazienki jest studium przypadku pewnego klienta, który zdecydował się na wannę asymetryczną o długości 150 cm. Choć pierwotnie obawiał się, że będzie ona zbyt duża, jej kształt pozwolił na zainstalowanie jej wzdłuż krótszej ściany, zyskując jednocześnie miejsce na wąski regał do przechowywania. Okazało się, że odpowiednio dobrana wanna nie tylko spełnia swoją podstawową funkcję, ale także wpływa na ogólną ergonomię i komfort użytkowania małej łazienki.

Podsumowując, wybór wanny do małej łazienki wymaga dokładnej analizy dostępnej przestrzeni, preferencji użytkowników oraz dostępnych na rynku rozwiązań. Asymetryczne i narożne modele, wanny o zredukowanych wymiarach oraz wanny z parawanem nawannowym to najczęściej wybierane opcje. Pamiętajmy, że dobrze dobrana wanna to podstawa funkcjonalnej i estetycznej małej łazienki z wanną.

Aranżacja małej łazienki z wanną: triki optyczne

Posiadanie wanny w małej łazience nie oznacza rezygnacji z estetyki i poczucia przestronności. Istnieje wiele trików optycznych, które potrafią zdziałać cuda, sprawiając, że nawet niewielkie pomieszczenie zyska na wizualnej lekkości. Sztuka aranżacji małej łazienki z wanną polega na umiejętnym balansowaniu między funkcjonalnością a estetyką.

Jednym z najskuteczniejszych narzędzi do optycznego powiększenia przestrzeni jest lustro. Duże lustro na całej ścianie, a nawet nad wanną, nie tylko odbija światło i kolory, ale także tworzy iluzję głębi. Efekt jest zdumiewający – łazienka wydaje się dwukrotnie większa. To prosty, ale niezwykle efektywny sposób na poprawę perspektywy.

Kolejnym trikiem jest zastosowanie jasnych kolorów. Biel, pastele, jasne odcienie szarości i beżu optycznie powiększają pomieszczenie, podczas gdy ciemne kolory mogą je przytłaczać. W małej łazience z wanną najlepiej sprawdzają się jednolite powierzchnie i gładkie faktury. Unikajmy dużych, wzorzystych płytek, które mogą optycznie "zagracić" przestrzeń.

Duże płytki podłogowe również mogą przyczynić się do wizualnego powiększenia łazienki. Mniejsza liczba fug sprawia, że podłoga wygląda na bardziej jednolitą i rozległą. Płytki rektyfikowane, czyli te o idealnie prostych krawędziach, umożliwiają zastosowanie minimalnej ilości fug, co dodatkowo potęguje efekt.

Jeśli decydujemy się na wzór na ścianach, najlepiej zastosować go tylko na jednej, wybranej ścianie, na przykład tej, przy której stoi wanna. Resztę ścian pozostawmy w jasnych, gładkich kolorach. To pozwoli stworzyć punkt centralny, nie przytłaczając jednocześnie całej przestrzeni.

Oświetlenie odgrywa kluczową rolę w percepcji przestrzeni. W małej łazience z wanną powinno być go jak najwięcej, zarówno naturalnego, jak i sztucznego. Unikajmy jednego, centralnego źródła światła na suficie, które może tworzyć cienie i optycznie zmniejszać pomieszczenie. Lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie kilku punktów świetlnych, np. opraw sufitowych, kinkietów przy lustrze czy podświetlenia wanny.

Meble łazienkowe powinny być lekkie i funkcjonalne. Meble wiszące lub te na cienkich nóżkach sprawiają, że podłoga jest bardziej widoczna, co dodaje łazience lekkości. Otwarte półki lub przeszklone szafki również mogą optycznie powiększyć przestrzeń, eksponując jedynie te elementy, które chcemy pokazać.

Minimalizm w dodatkach to kolejna zasada, która sprawdza się w małej łazience. Im mniej bibelotów i ozdób, tym przestrzeń wydaje się bardziej uporządkowana i większa. Skupmy się na kilku dobrze dobranych elementach, które dodadzą charakteru, ale nie przytłoczą wnętrza. Roślina, stylowy dywanik czy ciekawa grafika na ścianie mogą stanowić interesujące akcenty.

Użycie materiałów odbijających światło, takich jak błyszczące płytki, szkło czy chromowane elementy armatury, dodatkowo rozjaśnia łazienkę i potęguje efekt przestronności. Armatura podtynkowa, z baterią ukrytą w ścianie, to rozwiązanie, które nie tylko wygląda nowocześnie, ale także optycznie porządkuje przestrzeń wokół wanny.

Projektując małą łazienkę z wanną, warto pomyśleć o szklanych ściankach prysznicowych zamiast tradycyjnych zasłon. Szkło jest przeźroczyste i nie "odcina" przestrzeni wizualnie, co jest ogromną zaletą w niewielkim metrażu. Nawet jeśli wanna jest używana głównie do kąpieli, estetyczne szklane drzwi prysznicowe prezentują się znacznie lepiej.

Warto również zwrócić uwagę na układ poszczególnych elementów. Umiejscowienie wanny wzdłuż najdłuższej ściany lub w rogu pozwala na lepsze wykorzystanie przestrzeni. Unikajmy ustawiania wanny w poprzek pomieszczenia, chyba że wymiary łazienki są na tyle specyficzne, że jest to jedyne możliwe rozwiązanie.

Czasami najprostsze rozwiązania są najskuteczniejsze. Zamiast wanny z szerokim rantem, wybierzmy model z węższym. Zamiast zabudowy wanny z ciężkich materiałów, rozważmy lżejsze obudowy akrylowe lub zastosowanie frontów szuflad pod wanną, co połączy funkcję estetyczną z praktyczną (o czym więcej w następnym rozdziale). Aranżacja małej łazienki z wanną to sztuka kompromisu i kreatywności.

W moim doświadczeniu, jeden z klientów zdecydował się na połączenie kilku wspomnianych trików w swojej małej łazience z wanną o powierzchni zaledwie 4m². Zainstalowano dużą wannę asymetryczną z parawanem nawannowym. Całe ściany pokryto białymi, połyskującymi płytkami, a na podłodze położono duże szare płytki. Ogromne lustro nad umywalką i odpowiednie oświetlenie stworzyły iluzję znacznie większej przestrzeni. Klient był zdumiony, jak bardzo łazienka zmieniła swoje oblicze.

Pamiętajmy, że celem aranżacji małej łazienki z wanną jest stworzenie funkcjonalnej, komfortowej i estetycznie przyjemnej przestrzeni. Stosując się do powyższych wskazówek, można z powodzeniem osiągnąć ten cel, nawet dysponując ograniczonym metrażem. Aranżacja małej łazienki z wanną może być satysfakcjonującym procesem.

Przechowywanie w małej łazience z wanną

Gdy metraż jest ograniczony, efektywne przechowywanie staje się nie lada wyzwaniem, szczególnie w pomieszczeniu, które wymaga miejsca na tak duży element, jak wanna. Mała łazienka z wanną potrzebuje przemyślanych rozwiązań, które pozwolą pomieścić wszystkie niezbędne akcesoria, kosmetyki i ręczniki, jednocześnie zachowując porządek i wizualną przestronność.

Jednym z podstawowych i najskuteczniejszych rozwiązań są meble łazienkowe zaprojektowane z myślą o małych przestrzeniach. Wiszące szafki pod umywalką to klasyka, która pozwala ukryć system kanalizacyjny i jednocześnie zapewnia miejsce na podstawowe środki czystości. W małej łazience warto wybierać modele o zredukowanej głębokości, które nie będą wystawać zanadto, utrudniając swobodne poruszanie się.

Wykorzystanie przestrzeni nad toaletą to kolejny sprytny trik. Dostępne są specjalne regały lub szafki, które montuje się nad spłuczką. To idealne miejsce na przechowywanie zapasowych rolek papieru toaletowego, ręczników dla gości czy dekoracyjnych mydełek. Jest to przestrzeń często niedoceniana, a dająca wymierne korzyści.

Szafki wiszące to nasi sprzymierzeńcy w walce o przestrzeń. Montując je na ścianie, zyskujemy miejsce na podłodze, co optycznie powiększa pomieszczenie. Można wybrać szafki płytkie, ale wysokie, które pomieszczą wiele drobiazgów, nie zajmując dużo miejsca wszerz. Drzwiczki lustrzane dodatkowo spełnią funkcję wizualnego powiększenia łazienki.

W małej łazience z wanną warto rozważyć wykorzystanie wnęk, jeśli takie istnieją. Wnęka może zostać zabudowana półkami lub szafkami na wymiar, tworząc spójne i dyskretne miejsce do przechowywania. Nawet niewielka wnęka może pomieścić zaskakująco dużo rzeczy.

Wanna sama w sobie może stać się miejscem do przechowywania. Nowoczesne obudowy wanien często wyposażone są w wysuwane szuflady lub schowki. To idealne miejsce na schowanie detergentów do prania, zapasów mydła czy innych rzeczy, których nie chcemy mieć na widoku. Pamiętajmy, że miejsce pod wanną to często "martwa" przestrzeń, którą można efektywnie zagospodarować.

Półki narożne montowane pod prysznicem lub w rogu przy wannie to proste i tanie rozwiązanie na przechowywanie kosmetyków i akcesoriów do kąpieli. Warto wybierać modele ze stali nierdzewnej lub plastiku odpornego na wilgoć. Półki te powinny być na tyle stabilne, aby bezpiecznie przechowywać szampony i żele pod prysznic.

Nawet drzwi mogą stać się miejscem do przechowywania. Wewnętrzna strona drzwi to idealne miejsce na wieszaki na ręczniki lub kieszonkowe organizery na drobiazgi, takie jak suszarka do włosów czy prostownica. Jest to rozwiązanie, które zajmuje zero przestrzeni na podłodze, a jednocześnie jest łatwo dostępne.

Skrzynie lub kosze na brudną bieliznę powinny być zgrabne i nie zajmować dużo miejsca. Warto wybrać modele pionowe, które można umieścić w wąskim rogu łazienki. Niektóre kosze na pranie mają też wbudowane przegrody, co ułatwia sortowanie ubrań.

Akcesoria łazienkowe, takie jak kubki na szczoteczki, mydelniczki czy pojemniki na waciki, powinny być dobrze zorganizowane. W małej łazience z wanną najlepiej sprawdzą się te montowane na ścianie, co zwalnia miejsce na blacie umywalki. Dostępne są również estetyczne zestawy akcesoriów w jednolitym stylu.

Kreatywne wykorzystanie przestrzeni to klucz do sukcesu w małej łazience z wanną. Można zastosować magnetyczne listwy na kosmetyki z metalowymi opakowaniami, małe wieszaki na ścianie na biżuterię czy haczyki na suszarkę do włosów. Każdy niewykorzystany kawałek ściany może posłużyć do zainstalowania półeczki lub wieszaka.

Należy unikać gromadzenia niepotrzebnych rzeczy w łazience. Regularne przeglądanie kosmetyków i akcesoriów oraz wyrzucanie tych przeterminowanych lub nieużywanych pozwala utrzymać porządek i zyskać cenne miejsce. To prosta czynność, która znacząco wpływa na funkcjonalność małej łazienki z wanną.

Z doświadczenia wiem, że nawet w bardzo małej łazience, odpowiednio zaplanowane przechowywanie potrafi zdziałać cuda. Klientka, której łazienka miała nietypowy kształt, zdecydowała się na szafki pod umywalkę i wiszące półki nad toaletą, ale prawdziwym hitem okazały się szuflady wbudowane w obudowę wanny. Dzięki temu udało się zrezygnować z dużej szafki wolnostojącej, zyskując swobodę ruchu w centralnej części pomieszczenia. Przechowywanie w małej łazience z wanną wymaga sprytu i wykorzystania każdego dostępnego centymetra.

Kolorystyka i oświetlenie w małej łazience

Odpowiedni dobór kolorów i oświetlenia to absolutna podstawa, jeśli chcemy, aby nasza mała łazienka z wanną wydawała się większa i bardziej przestronna. Te dwa elementy potrafią magicznie przekształcić ciasne pomieszczenie w jasną i przyjemną przestrzeń. Sztuką jest użycie ich w sposób, który optycznie "rozsuwa" ściany i sufit.

Najpopularniejszą paletą kolorów do małych łazienek są odcienie bieli, beżu, szarości i pasteli. Te kolory odbijają światło, sprawiając, że pomieszczenie wydaje się jaśniejsze i większe. Ściany pomalowane na biało lub wyłożone jasnymi płytkami to klasyczne rozwiązanie, które zawsze się sprawdza. Jasna podłoga również przyczynia się do efektu przestronności.

Nie oznacza to jednak, że musimy rezygnować z kolorów całkowicie. Można zastosować mocniejszy akcent kolorystyczny na jednej ścianie, na przykład tej z wanną, lub w dodatkach, takich jak ręczniki, dywanik czy mydelniczki. Ważne, aby akcenty były niewielkie i dobrze wyważone, by nie przytłoczyć wnętrza.

Unikajmy ciężkich, ciemnych kolorów na dużych powierzchniach, takich jak wszystkie ściany czy podłoga. Granat, butelkowa zieleń czy czerń, choć eleganckie, optycznie zmniejszą małą łazienkę. Jeśli marzymy o ciemnym akcencie, zastosujmy go w małych ilościach, np. na fragmencie ściany lub w detalach.

Faktura powierzchni również ma znaczenie. Gładkie, połyskujące płytki odbijają światło znacznie lepiej niż płytki matowe, potęgując efekt przestronności. Błyszczące powierzchnie na ścianach i podłodze dodają łazience lekkości i nowoczesnego charakteru.

Oświetlenie jest równie ważne, jeśli nie ważniejsze niż kolorystyka. W małej łazience z wanną powinno być kilka źródeł światła. Jedno, centralne światło sufitowe może powodować powstawanie cieni, które optycznie zmniejszają pomieszczenie. Lepszym rozwiązaniem jest warstwowe oświetlenie.

Podstawą powinno być ogólne światło sufitowe, np. w postaci kilku halogenów lub plafonu. Do tego niezbędne jest światło zadaniowe w okolicy lustra, które ułatwia wykonywanie precyzyjnych czynności, takich jak golenie czy makijaż. Najlepiej sprawdzają się kinkiety zamontowane po bokach lustra lub listwa LED nad lustrem.

Światło dekoracyjne może dodać łazience charakteru i stworzyć przyjemną atmosferę. Można zastosować podświetlenie wnęki, półek, a nawet wanny. Taśmy LED ukryte pod wanną lub wokół niej tworzą efektowne, rozproszone światło. Jest to szczególnie przyjemne podczas relaksującej kąpieli.

Temperatura barwowa światła również ma znaczenie. Ciepłe światło (poniżej 3300K) tworzy przytulną atmosferę, natomiast zimne światło (powyżej 5300K) jest bardziej funkcjonalne i pobudza do działania. W łazience najlepiej sprawdzi się światło o neutralnej barwie (3300-5300K), które dobrze oddaje kolory. Można również zastosować ściemniacze, aby dostosować intensywność światła do aktualnych potrzeb.

Jeśli w łazience jest okno, maksymalnie wykorzystajmy naturalne światło. Nie zasłaniajmy go ciężkimi zasłonami, a zamiast tego zastosujmy lekkie rolety lub żaluzje, które pozwolą kontrolować prywatność bez blokowania światła. Nawet niewielkie okno może wpuścić do małej łazienki sporo naturalnego światła, które optycznie ją powiększy.

Umiejętne połączenie kolorów i oświetlenia to klucz do sukcesu w aranżacji małej łazienki z wanną. Jasne barwy w połączeniu z różnorodnymi źródłami światła tworzą przestrzeń, która mimo niewielkiego metrażu jest funkcjonalna, estetyczna i przyjemna w użytkowaniu. Pamiętajmy, że światło i kolor to najlepsi architekci małych przestrzeni.

Z moich obserwacji wynika, że nawet drobne zmiany w kolorystyce i oświetleniu potrafią przynieść znaczące efekty. Widziałem małe łazienki z wanną, które dzięki przemalowaniu ścian z ciemnego błękitu na jasny beż i dodaniu kilku punktów świetlnych wokół lustra, zmieniły się nie do poznania, zyskując na wizualnej lekkości i przestronności. Inwestycja w odpowiednie oświetlenie to inwestycja w komfort użytkowania.

Podsumowując, planując kolorystykę i oświetlenie w małej łazience z wanną, stawiajmy na jasne kolory, gładkie powierzchnie i wielowarstwowe oświetlenie. Unikajmy ciemnych barw na dużych płaszczyznach i jednego, centralnego źródła światła. Kolorystyka i oświetlenie w małej łazience są potężnymi narzędziami, które odpowiednio użyte potrafią zdziałać cuda.

Q&A

• Czy każda mała łazienka może pomieścić wannę?

  Choć nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi, w większości przypadków, przy odpowiednim planowaniu i wyborze odpowiedniego typu wanny (np. asymetrycznej lub narożnej o zredukowanych wymiarach), możliwe jest zaaranżowanie funkcjonalnej małej łazienki z wanną.

• Jaki minimalny rozmiar wanny mogę wybrać do małej łazienki?

  Wanny do małych łazienek zaczynają się od długości 120 cm, jednak najbardziej komfortowe minimum to zazwyczaj 140 cm długości i 70 cm szerokości.

• Jakie triki optyczne pomogą powiększyć małą łazienkę z wanną?

  Skuteczne triki optyczne to: zastosowanie dużych luster, użycie jasnej kolorystyki i połyskujących powierzchni, dobre oświetlenie z kilku źródeł, duże płytki podłogowe oraz wybór mebli wiszących lub na nóżkach.

• Jak efektywnie przechowywać rzeczy w małej łazience z wanną?

  Warto wykorzystać szafki podumywalkowe, przestrzeń nad toaletą, szafki wiszące, wnęki, obudowę wanny z szufladami oraz akcesoria ścienne i półki narożne. Kluczowe jest też utrzymanie minimalizmu i regularne porządki.

• Jakie kolory i oświetlenie są najlepsze dla małej łazienki?

  Najlepsze są jasne kolory (biel, beże, szarości, pastele), które optycznie powiększają przestrzeń. Oświetlenie powinno być wielowarstwowe, z ogólnym światłem sufitowym, światłem zadaniowym przy lustrze oraz ewentualnie oświetleniem dekoracyjnym.